Blog

Alçı sıva, yapı sektörünün önemli yardımcı malzemelerinden biridir ve özellikle iç mekân uygulamalarında sıkça tercih edilir. Her ne kadar genel sıva uygulamaları hem dış hem iç yüzeylerde yapı yüzeylerini düzgünleştirmek için yapılsa da, alçı bazlı sıvalar nemli ortamlarda dayanıklılığı düşük olduğu için başta kuru iç mekanlarda kullanılır. Bu yöntemle uygulanan ince sıva katmanları duvar ve tavan yüzeylerini pürüzsüzleştirerek boya öncesi düzgün bir zemin oluşturur. Alçı tozu ve su karışımından elde edilen bu malzemenin su miktarı iyi ayarlanmalı, çok sulu hamurlar yapının mukavemetini azaltabilir.

Sıvanın kalınlığının çok fazla olması, malzemenin taşıyıcı özelliği olmaması nedeniyle yapının ölü yükünü artırabilir. Bu nedenle pratikte 5-7 mm kalınlığında ince katlar halinde uygulanır. Katmanlardaki ince hava boşlukları sıvanın nefes almasını sağlar ve boyanın altından kabarmasını engeller. Uygulama öncesinde duvar yüzeyi iyice temizlenmeli, gevşek parçalar kazınmalı ve gerekiyorsa ön astar sürülerek tozlanması önlenmelidir. Bu hazırlık işlemleri alçı sıvanın tutunma gücünü artırır ve yüzeyde çatlama riskini azaltır.

Alçı Sıva Çeşitleri

Yapı kimyası ve uygulama tekniğine göre çeşitli alçı sıva türleri vardır.

• Kaba Alçı (Sıva Alçısı): Genellikle ilk kat olarak uygulanan, daha kalın yapıdaki alçı türüdür. Kum veya ince agrega ilavesine uygun olan bu alçı, duvardaki büyük kusurları ve boşlukları doldurmak amacıyla kullanılır. Pürüzsüz olmayan yüzeylerde mala veya makine yardımıyla uygulanır; kaba alçı, son kat saten alçı uygulaması öncesi sağlam bir zemin oluşturur.
• İnce Alçı (Saten Alçı): Duvar ve tavanlardaki son rötuş katmanı için kullanılan çok ince taneli alçıdır. Uygulandığı yüzeye tamamen pürüzsüz bir görünüm kazandırır, böylece boya veya kaplamalar homojen bir zemin üzerine gelir. Uygulaması kolay olup genellikle mala veya trowel ile sürülür; ince yapısı sayesinde mekanik dayanımı yüksektir.
• Perlitli Alçı (Hafif Alçı): İçeriğinde perlit minerali bulunan hafif formüllü alçı sıva türüdür. Normal alçıya göre daha düşük yoğunlukta olup ek ısı ve ses yalıtımı sağlar. Hafif yapıdaki bu alçı, yanmaz (yangın geciktirici) özelliğiyle yangın dayanımını artırır. Tuğla, gaz beton veya beton yüzeylerde ince katmanlarda uygulanabilir; nem düzenleyici katkısı sayesinde iç mekanlarda konfor sunar.
• Takviyeli Alçı Sıvalar: Çimento, polimer veya özel lif katkıları ile güçlendirilmiş alçı karışımlarıdır. Standart alçıya ek katkılarla üretilen bu sıvalar, özellikle çatlama ve darbe direncini artırmak amacıyla tercih edilir. İnşaat ustaları, ince duvar bölmelerinde veya kamuya açık alanlarda darbelere dayanıklı sıvalama için bu tür takviyeli alçılar kullanır.
• Püskürtme Alçısı: Özel makinelerle yüzeye püskürtülerek uygulanan hazır karışım alçıdır. İnce bir tabaka halinde hızla uygulanabilen bu yöntem, özellikle geniş yüzeylerde işçilik süresini kısaltır. Homojen bir dağılım sağlanması için püskürtme öncesi ortamın korunması ve alt zemin seviyesinin düzgün olması önemlidir.

Kullanım Alanları

Alçı sıvalar, başta konut ve işyeri iç mekânları olmak üzere geniş bir yelpazede kullanılır. Bu malzeme, duvar ve tavan gibi yüzeyleri düzleştirir ve boyamayı veya dekoratif kaplamayı kolaylaştırır. Evlerde duvar ve tavanların düzgün hale gelmesi genellikle alçı sıva uygulaması ile gerçekleştirilir; böylece yaşam alanlarına ferah bir görünüm kazandırılır. Bu nedenle ofisler, eğitim kurumları ve hastaneler gibi yoğun kullanılan iç mekanlarda alçı sıva, temiz ve pürüzsüz yüzeyler elde etmek için tercih edilir.

Bölme duvar veya hafif briket duvar gibi yüzeylerde alçı sıva, yapım sırasında oluşan düzensizlikleri kapatarak yüzeyi homojen hale getirir. Tarihi yapılarda ise ahşap çıtalı bağdadi veya metal örgülü rabitz gibi destek sistemleriyle alçı sıva uygulamaları görülür; bu yöntemler hem duvarlara ek ısı/ ses yalıtımı sağlar hem de estetik bir katman sunar. Ayrıca, yangın koruma gerektiren mekanlarda alçı esaslı sıvalar kullanılır; sertleşmiş alçı yapısı yanıcı olmadığından bu uygulamalar yangın anında ek koruma sağlamış olur.

Alçı sıvanın uygulanacağı alanlar genellikle kuru mekânlarla sınırlıdır. Sürekli rutubetli ortamlar (banyo, mutfak gibi) için özel suya dayanıklı çimento bazlı sıvalar tercih edilmelidir. Dış cephe uygulamalarında da yalnızca özel katkılar içeren alçı bazlı harçlar kullanılabilir; aksi hâlde klasik alçı rutubete maruz kalarak yapısını kaybeder. Bu nedenle zemin veya dış ortam yüzeylerinde alçı yerine çimento bazlı yapı malzemeleri daha uygundur.

Uygulama İpuçları

Alçı sıva uygularken dikkat edilmesi gereken bazı noktalar şunlardır:

• Öncelikle sıvalacak yüzey iyice temizlenmeli, gevşek parçalar kazınmalı ve toz arındırılmalıdır. Gerekirse duvara uygun bir astar sürülerek malzemenin tutunma gücü artırılabilir.
• Alçı tozu önce az miktarda temiz suya eklenmeli, iyice karıştırıldıktan sonra toz ilavesine devam edilmelidir. Çok sulu hamur hazırlanması sıvanın yapısını zayıflatır; ideal olarak 10 kg alçı için yaklaşık 6-7 litre su kullanılır.
• Hazırlanan alçı karışımı yaklaşık 90-120 dakika içinde tüketilmelidir. Bu sürede alçının çalışma kıvamı değişir, sertleşmeye başladıktan sonra uygulanması zorlaşır.
• Sıva tabakaları 5-7 mm kalınlıkta ince katlar halinde uygulanmalı, bir kat kuruyup sertleşmeden bir sonraki kat eklenmemelidir. Her kat kendi ağırlığıyla çözüldükten sonra zımpara yaparak yüzey düzeltilebilir.
• Uygulama sırasında mala veya trowel kullanarak yüzey düzeltilmeli, gerekirse saten alçı ile son kat perdahlama yapılmalıdır. İş tamamlandıktan sonra yüzeyin tamamen kurumasına izin verilip ardından zımpara ile son rötuşlar yapılabilir.

Alçı sıva, uygun malzeme seçimi ve doğru uygulama ile iç mekânlarda uzun ömürlü ve estetik yüzeyler yaratmaya hizmet eden bir inşaat elemanıdır. Hem ev sahiplerine hem inşaat ustalarına hem de mimarlara fonksiyonel ve görsel açıdan avantaj sağlar. Kullanılacak alçı tipinin projeye ve koşullara uygunluğu ise teknik bilgi ve deneyimle belirlenir.